500 jaar oud bouwfragment gevonden bij versterking boerderij Westerenzelens

Bij de voorbereidingen voor de versterking van de boerderij Westerenzelens in Garrelsweer is een bijzondere vondst gedaan; een zandstenen onderdorpel uit de 16^e eeuw. Jacob Cazemier van Dijkoraad herkende dat het bouwfragment ouder was dan de eind 19^e eeuwse boerderij waarbij het werd gevonden. Met dank aan Dirk J. de Vries, bouwhistoricus bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, is het bouwfragment met het steenhouwersmerk geïdentificeerd.

Het bouwfragment van 51 bij 27 cm is van zandsteen en is vermoedelijk gemaakt als onderdorpel. De dorpel werd oorspronkelijk aangebracht in de dagkant van een bakstenen klooster- of kruisvenster waar het glas direct in de muursponning werd geplaatst. Dit type venster werd tot de eerste helft van de 17^e eeuw toegepast. Op het bouwfragment is een relatief groot steenhouwersmerk herkenbaar op het voegvlak. Het merk komt overeen met een merk dat in de Pancratiuskerk te Haaksbergen (ca 1500-1520) aangetroffen is. Helaas kennen we de naam van de betreffende steenhouwer niet. Hij kan een steenhouwer uit de groeven van Gildehaus zijn; een vensterdorpel is een product dat kant en klaar per strekkende voet vanuit de groeve geleverd werd. Hiermee kan het bouwfragment worden gedateerd op 16^e eeuws. Waar het fragment toegepast is geweest, is helaas niet bekend. Misschien is het afkomstig uit het klooster van Wittewierum, maar een andere herkomst is ook mogelijk.

De vondst was voor de Historische Vereniging Loppersum aanleiding voor het samenstellen van een tentoonstelling over steen als bouwmateriaal. De tentoonstelling ‘Tichelwerk’ gaat over de steenfabrieken langs het Damsterdiep en de fabricage van baksteen. Er zijn onder andere bijzondere bakstenen te zien én het natuurstenen bouwfragment. De expositie is deze zomer te zien in de oude slagerij in Loppersum op woensdag- en vrijdagmiddag en op zaterdagochtend (klik hier voor meer info). Er wordt nog nagedacht over een goede bestemming voor de onderdorpel.

Foto’s: Jacob Cazemier, Dijkoraad