Gemeentelijk monument op maat versterkt

Het leek allemaal zo mooi, toen ze dertien jaar geleden hun intrek namen in hun woonhuis in Eenum. Een zorgvuldige verbouwing droeg nog eens bij aan het woonplezier. Met de forse aardbeving bij Huizinge in 2012 en de daaropvolgende keren dat de grond (en het huis) zouden bewegen, werd dat geluk allengs minder. Hoewel het in die eerste jaren best voorspoedig verliep, zo geeft Verbeek aan: “De eerste schades kwamen, maar in overleg met de NAM werden die vlot en goed gerepareerd, dat liep als een trein.”

Ingewikkelder werd het echter toen het versterkingstraject in gang werd gezet. Vanaf het begin hadden Verbeek en Bakker de ambitie om dit proces in eigen hand te houden en zelf de beslissingen te nemen. Verbeek: “We wisten dat het huis niet meer veilig was en dat er iets aan moest gebeuren. Maar hoe? We hebben ons toen aangemeld bij het pilotproject Eigen Initiatief, waarbij de regie deels bij de eigenaar ligt.”

Traject vertraagd

Het eerste constructeursadvies dat op de mat plofte was een domper. Bakker: “Het huis dat we zelf net hadden verbouwd, zou aan de binnenkant compleet gesloopt worden. Vloeren eruit, wanden eruit. Daar konden we niet mee leven; op deze manier zouden we ons huis echt kwijtraken. Een pand dat we juist zo mooi hadden verbouwd. We hebben toen het traject heel bewust op ‘stop’ gezet, alles stilgelegd. Hier moesten we echt over nadenken.” Toevallig woonde Verbeek een lezing bij door Eefje van Duin van het Erfgoedloket en hoorde toen over de voordelen van een monumentenstatus.“ Wij waren daarvan niet op de hoogte. Je hoort weleens van die verhalen – zeker bij rijksmonumenten – dat er dan nog geen spijker meer in de muur mag worden geslagen, maar in ons geval heeft het alleen maar meerwaarde gehad.” Bakker en Verbeek deden een statusaanvraag voor een gemeentelijk monument bij de gemeente Loppersum. Een jaar later werd de status van het woonhuis omgezet van karakteristiek pand naar gemeentelijk monument.

“Het Erfgoedloket heeft de deskundigheid in huis die je zelf zou willen hebben.”

Hij heeft bijvoorbeeld ook de contacten met de gemeente verzorgd, wat ons veel werk scheelde.” Het resultaat is een woonhuis dat op zo’n manier is versterkt dat nergens de versterkende maatregelen aan de buitenkant zichtbaar zijn. Verbeek: “Zo wilden wij het. Het sterkt ons in de overtuiging dat een versterking-op-maat wel degelijk mogelijk is. Het huis is op deze manier helemaal van ons gebleven en dat maakt dat ons dit hele traject, hoe lastig soms ook, wel waard is geweest.”

Erfgoed beter beschermen

De tip die Verbeek en Bakker aan het einde van het gesprek meegeven: breng de voordelen van de gemeentelijke monumentenstatus breder onder de aandacht, met name ook bij de eigenaren. “Een karakteristiek pand mag eventueel worden afgebroken, een gemeentelijk monument niet. Zelf hadden wij daar niet eerder van gehoord, maar nu zeggen we het tegen iedereen. Met de boodschap daarbij: een rapport is ook maar een rapport, je hoeft dat als eigenaar niet klakkeloos over te nemen. Er zijn altijd andere en betere oplossingen mogelijk. Zoek daarom ook zeker als eigenaar contact met het Erfgoedloket van Libau. Ook dat is mogelijk nog iets dat niet iedereen weet.” Bakker vult aan: “Het is onze missie dat het erfgoed beter wordt beschermd. En dat begint bij een betere bescherming van de eigenaren zelf.” Olthof is blij met deze suggesties: “De bekendheid wordt steeds groter. Inmiddels zien we dat een groeiend aantal particulieren de aanvraag voor een monumentenstatus instuurt, dat is positief. In Groningen zijn maar heel weinig panden echt beschermd op deze manier en dat geldt met name voor particuliere woonhuizen. Daar kunnen we zeker dus nog een slag in winnen.”

“Het is onze missie dat het erfgoed beter wordt beschermd. En dat begint bij een betere bescherming van de eigenaren zelf.”