29 juni 2021

Werk maken van omgevingskwaliteit

Op 14 en 16 juni verzorgden Stefan Stienstra en Tim Willems-Kruize van respectievelijk Hûs en Hiem en Libau twee presentaties in het kader van de Week van de Omgevingswet. In de presentatie wordt kort stilgestaan bij de maatschappelijke doelen van de wet, de paradigmashift en cultuurverandering en het begrip ‘omgevingskwaliteit’. Ook is aangegeven dat het belangrijk is om werk te maken van omgevingskwaliteit. Zo draagt omgevingskwaliteit bij aan een aantrekkelijke, duurzame, klimaat-adaptieve omgeving waar het prettig leven is voor de mens, maar ook planten en dieren. Dit betaalt zich terug in gelukkige, gezonde bewoners en gebruikers, maar ook economisch door een hogere waarde van het vastgoed en een gunstig vestigingsklimaat.

 

Vervolgens zijn in de presentatie de omgevingsvisie en het omgevingsplan uitgediept aan de hand van twee concrete voorbeelden: de ontwerp-omgevingsvisie gemeente Zuidplas en ‘Het casco voor het omgevingsplan, een staalkaart voor gemeenten’ van de hand van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (verder VNG). De ontwerp-omgevingsvisie toont onder andere een manier om de karakteristieken in woord en beeld te benoemen. Deze karakteristieken vormen het vertrekpunt voor toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen. In het casco wordt onder meer aandacht besteed aan de mogelijkheden om het kwaliteitsbeleid van de gemeente te koppelen aan het omgevingsplan.

 

In de presentatie is het kwaliteitsbeleid van de gemeente Apeldoorn, waarbij gewerkt wordt met een welstandsnota met doelregels in combinatie met kookboeken ter inspiratie, behandeld. Alhoewel dit beleid niet specifiek ontwikkeld is voor de Omgevingswet sluit dit beleid wel mooi aan op de geest van de Omgevingswet. Zo zijn de karakteristieken van de omgeving het vertrekpunt, worden initiatiefnemers aan de hand van de uitnodigende kookboeken gestimuleerd, is er meer mogelijk door de doelregels, kan de bulk van de aanvragen door sneltoetscriteria efficiënt en zorgvuldig worden weggewerkt door de gemeente én ontstaat er ruimte voor maatwerk voor specifieke ruimte gerelateerde ontwikkelingen.

 

Tot slot is er door beide sprekers aandacht besteed aan de gemeentelijke adviescommissie. De instelling van een dergelijke commissie die adviseert over aanvragen omgevingsvergunning voor rijksmonumentenactiviteit is verplicht. Gemeenten dienen dit te regelen vóór  de inwerkingtreding van de Omgevingswet. De VNG, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit hebben hiervoor een handreiking en een modelverordening opgesteld. Omdat werken aan omgevingskwaliteit loont, is in de presentatie een aantal scenario’s geschetst voor een bredere adviesstructuur met aandacht voor ‘cultureel erfgoed’ en ‘omgevingskwaliteit’ waarbij de voorkeur uitgaat naar een integrale adviescommissie. Een dergelijke commissie is van grote waarde voor een gemeente als een denktank bij het maken van een integrale afweging omtrent het wel of niet verlenen van een omgevingsvergunning. Tenslotte is stilgestaan bij de positie van de commissie in het werkproces. Door de commissie (of een gemandateerd lid) in het stadium van de conceptaanvraag te betrekken bij de advisering wordt het vergunningentraject bij de definitieve aanvraag sneller en soepeler.

 

Nieuwsgiering naar de presentatie? Het hele verhaal vindt u bij publicaties en is daar te downloaden. Ook kunt u contact opnemen met Tim Willems-Kruize, atelierleider van het Team Ruimtelijke Kwaliteit van Libau via willems@libau.nl.